HOOFDSTUK I

Laat ons eens de beweging van een sensationele kermisattractie, de achtbaan, wat nader bezien (zie figuur hieronder). Een klein wagentje wordt naar het hoogste punt van de baan gebracht. Wanneer het aan zichzelf wordt overgelaten, begint het ten gevolge van de zwaartekracht naar beneden te rollen en gaat dan open neer langs een fantastisch kronkelende baan; door de plotselinge snelheidsveranderingen ondergaan de inzittenden een bijzondere sensatie.

figuur

Iedere achtbaan heeft zijn hoogste punt, namelijk het beginpunt. Geen enkel punt op de gehele baan bereikt de hoogte van de start. Een complete beschrijving van de beweging zou zeer ingewikkeld zijn. Aan de ene kant is er de mechanische zijde van het probleem, de veranderingen van de snelheid en plaats met de tijd. Aan de andere kant is er wrijving en daardoor wordt op de rails en in de wielen warmte opgewekt.

De enige belangrijke reden om dit proces op deze wijze in twee te verdelen, is gebruik te kunnen maken van de zojuist behandelde begrippen. Deze scheiding leidt tot een denkbeeldige proef, want een fysisch proces, dat uitsluitend een mechanische kant heeft, kan alleen in de verbeelding bestaan en is niet te verwerkelijken.