HOOFDSTUK I

De resultaten van wetenschappelijk onderzoek zijn zeer dikwijls oorzaak van een verandering in de filosofische zienswijze op problemen, die zich ver buiten het beperkte gebied van de natuurwetenschappen uitstrekken. Wat is het doel van de natuurwetenschappen? Welke eisen worden gesteld aan een theorie, die tracht de natuur te beschrijven? Deze vragen zijn, hoewel buiten het gebied van de fysica vallend, er nauw mede verwant, daar de natuurwetenschappen het materiaal leveren, waarin zij hun oorsprong vinden. Wijsgerige beschouwingen moeten gegrond zijn op wetenschappelijke resultaten. Wanneer zij echter een welomschreven vorm verkregen hebben en gemeengoed zijn geworden, hebben zij veelal grote invloed op de verdere ontwikkeling van het wetenschappelijk denken, doordat zij een van de vele mogelijke richtingen van voortgaan aanwijzen. Succesvolle tegenstand tegen een algemeen geaccepteerde zienswijze heeft onverwachte en ongekende resultaten ten gevolge, welke een bron van nieuwe filosofische beschouwingen kunnen worden. Deze opmerkingen zijn noodzakelijkerwijze ietwat vaag, doch krijgen scherpere omtrekken, als wij ze iIIustreren met enkele voorvallen uit de geschiedenis van de natuurkunde.